ESKİŞEHİR, Bu şehir öyle bir şehirdir ki, Tarihin en eski dönemlerinden bu güne bir çok uygarlığa kucak açmıştır. Kafkaslardan, Balkanlardan gelenlere yurt olmuştur. Ayrımcılık yapmamış, kaynaştırmış, birleştirmiştir.
Her tarafı termal su iken, içme suyu olmamış, sularını soğutarak içmiştir. Yaygın akan Porsuk, Şeydi suyu vd. bataklıklar oluşturmuş, sıtma sıradan hastalık sayılmıştır. Ama ölüme de direnerek tarımını, hayvancılığını geliştirmeye çalışmıştır.
Yeniden, yenilikten, çağdaşlaşmadan yana olmuştur. Tüm baskı ve engellemelere rağmen Sivas Kongresine delege göndermiş.
Hatta bu kongrenin masraflarının önemli bir bölümü Eskişehirli delegelerce karşılanmıştır. İşbirlikçiliği reddetmiş, bağımsızlıktan yana tavrını koymuş, Kuva-yı Milliye’ye katılmıştır. Eskişehir’den Hatice ve Azize adlı iki kadın padişaha işgalleri protesto telgrafı çekmiş, “Esaretten Özgürlüğe” diyerek, kentte 423 gün süren İngiliz işgaline son vermiştir. Emperyalizme karşı verilen Kurtuluş Savaşının sıklet merkezi olmuş.
Herkesten önce cepheye koşmuş, varını-yoğunu son damlasına kadar ordusuna vermişti. I. İnönü, II. İnönü, Eskişehir – Kütahya Savaşlarını bağrında yaşamıştır.
Yunan işgali ile eziyetin her türlüsünü, işkencenin en onursuzunu iliklerine kadar hissetmiş. Ancak yılmamış, yıkılmamış ve direnmiştir. Sonrası mı?
Sonrası malum. Ülkenin Kurtarıcısı ve Kurucusu, Türk Devriminin lideri Mustafa Kemal’in önderliğinde Küllerinden yeniden doğmuştur.
Tarımda, ticarette, sanayide, eğitimde birçok ilke imza atmıştır. Cumhuriyet ile birlikte aydınlanmanın örnek kenti olmuştur.
KİTAP HAKKINDA
Eskişehir Ticaret Odası’na bu başlıkta bir proje sunduğumda Sayın ETO Yönetim Kurulu Başkanı Metin Güler çok olumlu karşıladı ve hemen başlanmasını istedi.
Aslında çalışmanın alt yapısı belirli bir oranda hazırdı. Çünkü genelde Eskişehir ağırlıklı yayınlar yapmıştım. Konuyla ilgili belgelerin bir kısmını ileride bu konuda araştırma yapmayı tasarladığımdan toplamıştım.
Bu projenin bir diğer alt yapısı ise öğrencim ve genç meslektaşım sevgili Melis Birgün’ün danışmanlığımda hazırladığı yüksek lisans çalışmasıydı. Kendisiyle böyle bir çalışmaya başlarken bunu zaten planlamıştık. Ancak tez aşamasında zamanının yetmemesi nedeniyle bazı konular eksik, bazıları da çok yüzeysel kalmıştı. Bu eksiklikler tarafımdan iki yıl süren arşiv ve kütüphane çalışmaları ile tamamlandı. Genç meslektaşımın hayat arkadaşını bulması ve meslek hayatına Van’da devam etmesi nedeniyle birlikte başladığımız çalışmanın geri kalan sürecini yalnız tamamlamak zorunda kaldım.
Daha önceki Eskişehir tarihi ile ilgili yaptığımız çalışmalarda olduğu gibi bunda da konuyla ilgili orijinal belgelerin çoğunluğuna basit transkripsiyon uygulanmış şekilde çevirileriyle birlikte sayfalarımızda yer vermeye çalıştık. Buradaki temel amacımız alan dışından okuyucuların sıkılmasını engellerken, alandan insanların ilgili belgelerden farklı çıkarsamalar sağlamalarına olanak tanımaktı.
Ayrıca kitapta ETO başkanı Sayın Metin Güler’in isteği üzerine hemen her konu da belge ya da fotoğraf kullanmaya özen gösterdik. Hatta bazı bilgi, belge ve fotoğraflar bu kitapla ilk defa gün ışığına çıkmış oldu. Mustafa Kemal Atatürk’ün savaş meydanlarındaki ve Eskişehir’deki fotoğraflarının büyük çoğunluğu Genelkurmay ATAŞE arşivinden alınmıştır. Eskişehir’de kurulan kimi dernek, spor kuruluşu ve ticari yapı ve çalışanları için ise dönemin Eskişehir Halkevi dergisinden yararlanılmıştır.
Bu kadar uzun soluklu çalışma olup da bize emek ve destek verenleri de anmamak olmaz. Her zaman olduğu gibi teşekküre beni yetiştiren hocalarımla başlamak istiyorum. Bugün bu çalışmaları yapabiliyorsam en başta beni yetiştiren, bana emek veren, yaptığım çalışma ile ilgili eline geçen her türlü bilgi ve belgeyi benimle paylaşan, lisans, yüksek lisans ve doktora hocam Sayın Prof. Dr. İhsan Güneş’e, sonraki akademik hayatımda önemli yerleri olan Sayın Prof. Dr. S. Esin Derinsu Dayı, Sayın Prof. Dr. Erdal Açıkses, Sayın Prof. Dr. Yaşar Akbıyık hocalarıma sonsuz şükran borçluyum.
En sıkışık ve zor zamanlarda bize desteğini esirgemeyen öğrencim ve meslektaşım Tarihçi-Arşiv Uzmanı Erdinç Şahin’e, bölüm arkadaşlarım Doç. Dr. Mehmet Topal ve Dr. Engin Kırlı’ya; Tohum Islah İstasyonu ve Dry Farming Uygulama alanı ile ilgili fotoğrafları temin eden Ziraat Yüksek Mühendisi Celalettin Aygün’e teşekkürü bir borç bilirim.
Yaklaşık bir yıl aralıksız birlikte çalıştığımız, birbirimize katlanmak zorunda kaldığımız kitabın grafik tasarımını gerçekleştiren Kadir Pekince’ye; çalışmanın her aşamasında bize büyük bir destek veren, dikkatini üzerimizden eksik etmeyen, bizi yüreklendiren, ETO Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Metin Güler’e teşekkür ediyorum.
Doç. Dr. Zafer KOYLU Ağustos 2015
ESKİŞEHİR TİCARET ODASI YAYINLARI
ISBN: 978-605-137-496-3
Yorum Yaz